Uroloog Ingrid Koeter aan het woord over prostaatkanker

Elk jaar krijgen ongeveer 13.000 mannen prostaatkanker. Het is de meest voorkomende kanker onder mannen. Het gaat vooral – maar zeker niet alleen – om mannen van boven de 65 jaar. Bij niet-uitgezaaide prostaatkanker is de prognose vaak goed. Maar natuurlijk heeft de ziekte hoe dan ook een enorme impact.

De prostaat is een klier, een kastanjeachtige bol rondom de plasbuis bij mannen. Als je ouder wordt, groeit de prostaat. Dat is normaal. Een groter prostaat kan plasklachten geven, bijvoorbeeld als de plasbuis wordt dichtgeduwd. Prostaatkanker kan soortgelijke klachten geven, maar dat gebeurt niet altijd. 'Het is hoe dan ook slim om met plasklachten naar de huisarts te gaan', zegt uroloog Ingrid Koeter. 'Als nader onderzoek nodig is, kan er een bloedtest worden gedaan.'

'Daarbij wordt de Prostaatspecifiek Antigeen waarde (PSA) gemeten. Een verhoogde waarde betekent lang niet altijd dat er sprake is van prostaatkanker, maar dat kan wel. Er wordt daarom altijd extra onderzoek gedaan. Zo zal de uroloog de prostaat voelen en een echo laten maken. Als prostaatkanker niet kan worden uitgesloten, wordt er vervolgens een MRI gemaakt. Is daarop iets ‘verdachts’ te zien, dan wordt een biopt afgenomen. 'Uiteindelijk kun je de diagnose alleen stellen door het weefstel dat met een biopt wordt afgenomen te onderzoeken.'

Voor er duidelijkheid is, zijn patiënten al snel een paar weken verder. 'Door corona hebben we te maken met een langere wachttijd bij zowel de polikliniek urologie als bij de MRI. Als de bloedwaarden laten zien dat er spoed bij is, nemen we soms direct een biopt. Het is heel vervelend dat patiënten even in spanning zitten, maar helaas is daar niet altijd iets aan te doen. Ook na het afnemen van een biopt duurt het zeker vijf werkdagen voor het onderzoek is afgerond.'

Hoewel prostaatkanker dus veel voorkomt, is er geen bevolkingsonderzoek zoals bij borstkanker en darmkanker. 'Dat komt omdat de huidige onderzoeksmethoden nog niet specifiek genoeg zijn', zegt Ingrid. 'Veel mannen van boven de 80 hebben een vorm van prostaatkanker, maar zullen nooit klachten krijgen en bij hen is geen behandeling nodig. Screening kan een voordeel zijn bij mannen tussen de 50 en 69 jaar, maar ook dan zul je nog veel mannen vinden met een vorm van prostaatkanker waar je niet ziek van wordt. Door deze overdiagnose is er nog geen bevolkingsonderzoek. Je wilt dan tenslotte alleen de mannen eruit vissen die écht behandeling nodig hebben.'

Bij wie prostaatkanker wordt vastgesteld, is de prognose vaak gunstig. 'Er zijn verschillende behandelmethoden zoals een operatie, bestraling, chemotherapie en hormoonbehandelingen. Doordat deze vorm van kanker zo vaak voorkomt, is er veel onderzoek naar gedaan. Ook als de kanker al is uitgezaaid, zijn er nu al veel meer mogelijkheden dan toen ik 14 jaar geleden als uroloog begon. Gelukkig gaan die ontwikkelingen volop door.'