Advies voor een koemelkvrije voeding

Melk en melkproducten zijn in de dagelijkse voeding een belangrijke bron van vooral calcium (kalk) en vitamine B2. Bij een koemelkvrij dieet kan het daarom noodzakelijk zijn om vervangende producten te gebruiken, omdat er anders een tekort aan deze onmisbare voedingsstoffen kan ontstaan. De diëtist beoordeelt de volwaardigheid van de door u gebruikte voeding en geeft zo nodig advies met betrekking tot aanvulling van calcium en vitamine B2.

Vervangen van koemelk bij koemelkallergie

Voor zuigelingen zijn er speciale zuigelingenvoedingen op basis van eiwithydrolysaat.
Oudere kinderen en volwassenen kunnen opvolgvoeding op basis van eiwithydrolysaat of op sojabasis gebruiken. Zowel de soja-opvolgvoeding als de opvolgvoeding op basis van eiwithydrolysaat is gevitamineerd en bevat voldoende calcium. Een ander alternatief is kant-en-klare sojamelk, welke geschikt is voor kinderen ouder dan 1 jaar en voor volwassenen.
Een aantal merken sojamelk bevatten toegevoegd calcium en/of vitamine B2. De hoeveelheid van deze stoffen staat op de verpakking vermeld.

Geitenmelk wordt ook nogal eens genoemd als alternatief voor koemelk. De eiwitten die in geitenmelk voorkomen lijken echter sterk op de eiwitten in koemelk. De kans is daarom groot dat het lichaam de eiwitten uit geitenmelk herkent als koemelkeiwitten (een zogenaamde kruisreactie) en er alsnog een reactie optreedt. Om die reden is het gebruik van geitenmelk dus af te raden.

Hoe lees ik een etiket?

De ingrediëntendeclaratie op het etiket van een verpakt product biedt informatie over de ingrediënten die zijn gebruikt bij de bereiding van het betreffende voedingsmiddel. Helaas hoeven niet altijd alle ingrediënten in de ingrediëntendeclaratie te worden vermeld. De ingrediëntendeclaratie kan daarom vooral worden gebruikt als eerste grove indicatie of een voedingsmiddel wel of niet in uw dieet past, maar geeft geen absolute zekerheid.

Hoe herken ik koemelk op het etiket?

Producten die koemelk bevatten, zijn niet toegestaan in een koemelkvrij dieet. Dit geldt niet alleen voor magere melk, halfvolle of volle melk, maar ook voor:

  • karnemelk,
  • kaas, smeltkaas, smeerkaas, kruidenkaas, zachte kaas, zuivelspread
  • yoghurt, vla, kwark, pap, pudding, yoghurtdrank,
  • kefir, hüttenkäse, cottage cheese, umer,
  • roomboter, slagroom, halfroom, koffieroom, koffiemelk, zure room, crème fraîche,
  • roomijs,
  • chocolademelk,
  • zuivelfrisdranken, frisdranken op weibasis.

Van de hiervoor genoemde voedingsmiddelen is duidelijk dat deze koemelk bevatten. Veel fabrikanten gebruiken echter ook melk, melkpoeders of bestanddelen uit de melk om in hun producten te verwerken. Aan het product zelf is meestal niet te zien dat er koemelk in voorkomt, maar in de ingrediëntendeclaratie kunt u één van de volgende termen tegenkomen:

  • magere melkbestanddelen, droge melkbestanddelen,
  • wei, weipoeder (bijvoorbeeld als drager van aroma's, additieven of kruidenmengsels),
  • melkpoeder, magere melkpoeder, volle melkpoeder,
  • caseïne, caseïnaat, melkeiwit, gehydroliseerd melkeiwit,
  • lactose, melksuiker,
  • boterconcentraat, boterolie, melkvet, melkzout,
  • lactalbumine, ?-lactoglobuline, lactoperoxidase, transglutaminase en nisine (E234)

Ook de voedingsmiddelen uit het al eerder genoemde rijtje (karnemelk, kaas en dergelijke) kunnen als ingrediënt op de verpakking staan.
In broodverbetermiddel, dat als hulpstof dient om het bakproces, het uiterlijk, de structuur of de houdbaarheid van het brood te verbeteren, kan ook koemelk voorkomen.

Aandachtspunten bij het lezen van het etiket

Sommige ingrediënten zijn op hun beurt weer samengesteld uit verschillende ingrediënten, de zogenaamde 'samengestelde ingrediënten'. Het is niet verplicht alle ingrediënten van een 'samengesteld ingrediënt' (bijvoorbeeld margarine) op het etiket te vermelden als dit samengestelde ingrediënt minder dan 25% van het eindproduct (bijvoorbeeld koekje) uitmaakt. In margarine kan wel koemelk zijn verwerkt. Dus de ingrediëntendeclaratie kan alleen worden gebruikt als richtlijn of het voedingsmiddel wel of niet geschikt voor u is. U krijgt echter pas zekerheid als u navraag doet bij de fabrikant.

Soms staat er op de verpakking: 'eiwit … g' of 'proteïne … g'. Met dit eiwit wordt de voedingsstof 'eiwit' bedoeld en niet speciaal eiwit afkomstig van koemelk. In elk voedingsmiddel komen veel soorten eiwit voor. Het totaal van al die eiwitten wordt hiermee aangegeven. Om te weten of er ook eiwit afkomstig van koemelk aanwezig is, moet u de ingrediëntendeclaratie lezen.

Wees alert op teksten die aanduiden dat het product vernieuwd is. De samenstelling van dit product is mogelijk zodanig veranderd dat het niet meer te gebruiken is.

In de ingrediëntendeclaratie kunt u tevens aanduidingen aantreffen als 'melkzuur' en 'lactaat'. Het gaat in beide gevallen om wat verwarrende benamingen van stoffen die verder niets met koemelk te maken hebben.

Cacaoboter kunt u ook aantreffen als term op de verpakking. Dit is het vet uit de cacaoboon en bevat geen koemelkeiwit of lactose.

Kokosmelk is het sap uit de kokosnoot en heeft dus ook, anders dan de naam doet vermoeden, niets met koemelk te maken.

Heeft u nog vragen?

Mocht iets niet duidelijk zijn of heeft u nog vragen, dan kunt u contact opnemen met uw diëtist van afdeling Voeding & Diëtetiek.
Rivas
Postbus 90
4200 AB Gorinchem
Tel: 0900 - 8440 (Zorglijn)
E-mailadres: eet-mail@rivas.nl

Meer informatie over Expertisecentrum Voeding en leefstijl en over Rivas is te vinden op de internetsite van Rivas: www.rivas.nl

Deze website maakt gebruik van cookies

Deze website toont video’s van YouTube en Vimeo. Dergelijke partijen plaatsen cookies (third party cookies). Als u deze cookies niet wilt, kunt u dat hier aangeven. U kunt dan geen video’s op deze website zien. Wij plaatsen zelf ook cookies om onze site te verbeteren. Deze gegevens worden niet aan derden verstrekt.

Lees meer over het cookiebeleid