Zout in voedingsmiddelen

In een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde geven specialisten de gevolgen aan van een te hoge zoutconsumptie, oftewel natriuminname. De gevolgen van een te hoge zoutconsumptie bij kinderen zijn bij hen vijftien jaar later nog meetbaar, door hoge bloeddruk.

Wat is natrium?

Natrium is een bestanddeel van keukenzout.
De scheikundige naam voor keukenzout is natriumchloride (NaCl). Eén gram natriumchloride bevat 400 mg natrium. Natrium is een mineraal dat in het lichaam voorkomt. Een van de functies van natrium is het regelen van de waterhuishouding van het lichaam. Als de nieren normaal werken wordt al het natrium dat u binnenkrijgt weer uitgeplast. Bij een verslechterde nierfunctie blijft er te veel natrium in het lichaam achter. De gevolgen hiervan zijn dorst, vocht vasthouden (= oedeem) en een hoge bloeddruk.

In welke voedingsmiddelen komt natrium voor?

Natrium zit van nature in vrijwel alle voedingsmiddelen. Zo bevatten aardappelen en groenten die zonder toevoeging van zout gekookt worden, toch een geringe hoeveelheid natrium. Aan veel voedingsmiddelen wordt door de fabrikant zout toegevoegd. Dit is vaak vanwege de smaak, maar zout heeft ook een conserverende werking. Voedingsmiddelen die veel natrium bevatten zijn onder ander kant-en-klare sauzen en soepen, kant-en-klaar maaltijden, bouillonblokjes, ketjap, strooiaroma, vloeibare aroma, vleeswaren zoals rauwe ham en rookvlees, rookworst, hamburgers, kaas, haring, bokking, zoutjes, borrelnoten en snacks zoals bamihapjes, frikadellen, bladerdeegprodukten enz.

Hoeveel natrium eet de Nederlander gemiddeld?

De Nederlandse voeding levert gemiddeld zo'n 9 gram zout per dag. Dit is 3600 mg natrium. Stel dat u een warme maaltijd zonder zout kookt, brood en beleg normaal gezouten eet en natriumrijke tussendoortjes beperkt, bevat uw voeding ongeveer 2400 mg natrium (= 6 gram zout).

Wist u dat:

• Aan kant-en-klaar vlees, zoals onder andere hamburgers, slavinken, cordon bleu, gehakt met toevoegingen, altijd zout toegevoegd is?
• Gepaneerde diepvriesvis, zoals onder andere vissticks, ook zout bevat? Ook vis ingelegd in het zuur, gestoomde of gerookte vis en visconserven bevatten zout.
• Aan groenten in pot of blik door de fabrikant zout toegevoegd wordt?
• Aan diepvriesgroenten geen zout is toegevoegd ? Dit geldt echter alleen als de fabrikant ze niet op smaak gebracht heeft. Aan bijvoorbeeld spinazie à la crème en rode kool met appeltjes is wel zout toegevoegd.
• Kant-en-klaar maaltijden, zowel uit de diepvries als vers uit het koelvak bij de supermarkt of de slager, veelal met (veel!) zout bereid worden? Een normaal gezouten warme maaltijd (zonder soep) gemiddeld 3 gram zout (= 1200 mg natrium) bevat?
• Smaakmakers, zoals bouillonblokjes, bouillonpoeder, vloeibare aroma, strooiaroma, mosterd, ketjap en sambal, tomatenketchup erg veel zout bevatten.

Voorbeelden van producten met hoog natriumgehalte:

1 bamibal	660 mg natrium
1 berenklauw	730
1 frikandel	880
1 bak friet met currrysaus	430
1 nasibal	540
1 loempia	910
1 stokje saté	330
1 cheeseburger	480
1 appelflap	330
1 croissant	370
1 kaascroissant	550
1 saucijzenbroodje	550
1 varkensbraadworst	640
1 kipburger	830
1 haring	820
1 lekkerbekje	760
1 rolmops	500
1 vegetarische schnitzel	600
1 eetlepel ketjap	730
1 sauslepel ketchup	580
1 pizza	2300
1 opscheplepel ravioli	400
1 kop soep	850-1100

Heeft u nog vragen?

Heeft u vragen of wilt u meer informatie dan kunt u contact opnemen met de diétisten van het Expertisecentrum Voeding en Leefstijl. Zorglijn: 0900- 8440 ofwww.rivas.nl.